حمید هنرجو شاعر ملایری در مصاحبه باهگمتانه

این شعر است که به عاشورا احتیاج دارد

ادبیات عاشورایی در بطن و متن کل ادبیات ما جاری است

هگمتانه- سرویس فرهنگی- گروه فرهنگ و ادب، اعظم مهری: طی سال‌های اخیر ادبیات ما تحولات محتوایی بسیاری به خود دیده و مفاهیم دینی، ارزشی و معنوی در حد والایی مورد توجه اهالی قلم ما قرار گرفته است. واقعه عاشورا یکی از آن مفاهیم عمیق و تأثیرگذار بر ادبیات ماست که از گذشته تا حال جریانات ادبی ما را تحت تأثیر قرار داده است.
گروه فرهنگ و ادب روزنامه هگمتانه در خصوص ادبیات عاشورایی با حمید هنرجو؛ نویسنده، شاعر و پژوهشگر ملایری به گفتگو نشسته است که در ادامه می‌خوانید.
* آقای هنرجو واقعه بزرگی مانند عاشورا چه تأثیری می‌تواند بر ذهن و روح یک شاعر داشته باشد و تا چه اندازه بر تعالی روح او اثرگذار است؟
عاشورا در کل یک جریان تأثیرگذار در همه عرصه‌هاست و در واقع راه را گم کردن است اگر ما فکر کنیم که صرفاً این واقعه بزرگ یک حادثه ایدئولوژیک است و امام حسین(ع) تنها در عرصه دین و مذهب به عنوان یک اسطوره نیست بلکه در تمام حوزه‌های زندگی تأثیرگذار است. زیباترین عرصه ورود به مفاهیم عاشورا، هنر و ادبیات است و می‌توان زیباترین محصول را از لحاظ فکری و بینشی در این وادی تولید کرد. در واقع فرهنگ و هنر، دروازه موفقی است برای ورود به عرصه عاشورا. شعر به عنوان یکی از مواریث گذشته، رسانه‌ای قوی محسوب می‌شود و هنوز در جهان امروز به ویژه در کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرد حتی در کشورهای اروپایی هم به تأثیر شعر پی برده‌اند و به فراخور سلایق خود از اشعار شاعرانی همچون حافظ و سعدی و... بهره می‌برند. شعر حوزه‌ای قابل توجه است و شاعر باید پیوند ذهنی خود را با عاشورا محکم نماید.
آنهایی که عاشورا را فقط یک جنگ دنیوی می‌بینند، هیچ درکی از عاشورا ندارند و نمی‌توانند با آن ارتباط برقرار نمایند و به طبع نمی‌توانند وارد کار هنر و جریان‌آفرینی ادبی در این حوزه نیز شوند. عرصه عاشورا عرصه مفاهمه است و باید مخاطب در ابتدا، لذت‌ها و عبرت‌های عاشورا را درک کند. شعر عاشورایی امروز یک شعر خلاق است. این خلاقیت در داستان و شخصیت‌ها وجود ندارد، زیرا نمی‌توانیم نگاهی نو در این خصوص داشته باشیم. خلاقیت در هنر و شعر عاشورا باید وارد شود، زیرا منویات عاشورا در تاریخ اسلام و شیعه وجود دارد و وفور شخصیت‌های ناب در این عرصه تغییرناپذیر است. تابناکی شخصیت‌های مختلف عاشورا چشم‌های هنرمند را خیره می‌کند. این شعر است که به عاشورا احتیاج دارد و هنر ما برای بالنده شدن محتاج عاشوراست. واقعه بزرگ عاشورا باعث رشد و بزرگی فرد می‌شود و به او فهم و درک می‌بخشد. عاشورا، معرفت‌افزایی و بصیرت‌افزایی را به ارمغان می‌آورد و شعر عاشورایی شعری بالنده و خلاق است.
در نو به نو شدن زمان، عاشورا همچنان زنده مانده و در هر مقطعی حرفی برای گفتن دارد؛ حرف‌هایی ارزشمند همچون ذلت‌ناپذیری، مظلومیت خاندان پیامبر(ص)، اسطوره بودن شخصیت والای امام حسین(ع) و تمام شخصیت‌های کربلا. شخصیتی همچون بانو زینب(س) چقدر حرف برای زن امروز دارد یا حضرت ابوالفضل(ع) که در معرکه ایثار و شهامت، حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. هر کدام از این شخصیت‌های ناب و والامقام، آموزه فکری برای تاریخ و مبنای زندگی و تکامل بشر هستند. شعر می‌تواند خودش را به عاشورا نزدیک کند و به ماندگاری خودش نزدیک شود. بخش اعظم شعر آیینی ما، شاخه شعر عاشورایی است و همواره تپنده و پا برجاست.
* آیا ادبیات عاشورایی، مخاطب امروز جامعه را به خود جذب کرده است؟
کل ادبیات امروز ما، ادبیات کم‌مخاطبی نیست، به خصوص در حوزه شعر و رمان و... در واقع حوزه ادبیات با اقبال روبه‌رو شده است و ادبیات عاشورایی در بطن و متن کل ادبیات ما جاری است. امروز کسی که شعری با ادبیات شکست‌ناپذیری در برابر ظلم می‌گوید، شعر عاشورایی گفته است، حتی اگر اسمی هم از امام حسین(ع) نیاورد. در چنین شعری روح سلطه‌ناپذیری جاری است و این یکی از معانی عاشورایی بودن است. اگر نویسنده‌ای داستانی می‌نویسد که در آن ایثار مطرح است و کمک به تکامل انسان‌ها، چنین داستانی از ریشه‌های ادبیات عاشورایی بهره‌مند است.
آثار ادبی که فاکتورهای حرکت عاشورا در آنها موج می‌زند و مبنی بر مبارزه با ظلم، تکامل‌بخشی به انسان امروز و مبارزه با سلطه است و بنیادسازی در جامعه دینی را ارائه می‌کند، ادبیات عاشورایی هستند. تفکر عاشورایی در جامعه ادبی امروز ما جاری است و بعد از انقلاب این حرکت جان گرفت و در هیأت‌ها و دسته‌ها و تکیه‌ها نمود پیدا کرد.
* ویژگی‌های شعر عاشورایی از نظر شما چیست؟
برخی شعرهای عاشورایی از جهت تاریخی محل سؤال هستند، گرچه اغلب اشعار در این حوزه بیانگر سوز و گداز واقعه عاشورا می‌باشند و دسترنج شاعران ما هستند، اما باید در خصوص وارد نشدن تحریف تاریخی به این اشعار دقت و توجه شود.
دغدغه امام راحل(ره) این بود که فرهنگ عاشورا در همه جزئیات و کلیات زندگی بشر امروز وارد شود و این موضوع خواسته رهبر معظم انقلاب نیز هست که در فرهنگ و هنر دینی ما مسأله عاشورا بازتاب داده شود و در جامعه دیده شود. مردم ما، سینه به سینه عاشورا را نقل کرده‌اند و حتی قوی‌ترین حکما که در برهه‌هایی از زمان به دنبال گرفتن عاشورا با خشونت، پول و خدعه از مردم بوده‌اند موفق به این کار نشده‌اند.
عاشورا یک فرهنگ و خاستگاه اصیل فکری است. عاشورا یک درس و یک دکترین قوی است و هیچ‌گاه از بین نمی‌رود. ایجاد پیوند و همفکری حرفه‌ای میان مداحان عزیز و مرثیه‌سرایان و شاعران عاشورا یک نیاز است و این ارتباط باید برقرار شود. مردم، شعر و مرثیه و نغمات خوب گوش می‌کنند و حق مردم است که آثار و مراثی ارزشمند بشنوند و با آن گریه کنند و افتخار نمایند چون بخش اعظم تاریخ عاشورا یک حماسه انسانی ست و ذلت‌ناپذیر است و البته بخش سوگ آن نیز بسیار مهم است. امام صادق(ع) بر گریستن بر واقعه عاشورا تأکید می‌فرمایند و می‌گویند که این کار تنها سوگواری نیست و دل را روشن می‌کند.

لینک خبر : وبسایت هگمتانه